Δίκη «Αγία Ζώνη»: «Καταπέλτης» η Εισαγγελέας ζήτησε την ενοχή των κατηγορουμένων

Στις Μάι 10, 2025

Ρεπορτάζ: Βασίλη Τζήμτσος

Την ενοχή του κατηγορούμενου πλοιοκτήτη, του υπευθύνου της εταιρείας που είχε αναλάβει την απορρύπανση, του πλοιάρχου και του Αλβανού ναύτη που επέβαινε στο δεξαμενόπλοιο «Αγία Ζώνη ΙΙ», πρότεινε σήμερα η Εισαγγελέας του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Πειραιά, για την τεράστια οικολογική καταστροφή που προκλήθηκε στο Σαρωνικό κόλπο τον Σεπτέμβριο του 2017.

Μετά από οκτάμηνη ακροαματική διαδικασία που ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβριο, η εισαγγελική λειτουργός πρότεινε την ενοχή του πλοιοκτήτη Θεόδωρου Κουντούρη και του υπεύθυνου της εταιρείας απορρύπανσης Μιχάλη Σπανόπουλου, για τα κακουργήματα της ηθικής αυτουργίας σε πρόκληση ρύπανσης, από πρόθεση κατά συναυτουργία με σκοπό οικονομικού οφέλους που υπερβαίνει το ποσό των 73.000 ευρώ, η οποία είχε ως επακόλουθο σοβαρή και ευρεία ρύπανση και υποβάθμιση, καθώς και σοβαρή και ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη και καταστροφή, σε πρόκληση ναυαγίου με πρόθεση, από την οποία προέκυψε κίνδυνος για άνθρωπο κατά συναυτουργία και ηθικής αυτουργίας σε απόρριψη ρυπογόνων ουσιών από πλοίο κατά συναυτουργία, από την οποία προκλήθηκε υποβάθμιση της ποιότητας του θαλασσίου ύδατος, εξαιτίας της σοβαρότητας της οποίας (υποβάθμιση) δημιουργήθηκε κίνδυνος ευρείας οικολογικής διατάραξης και καταστροφής.

Επίσης, πρότεινε την ενοχή του έμπειρου Αλβανού μηχανοδηγού που επέβαινε στο πλοίο την ώρα της βύθισης για πρόκληση ρύπανσης από πρόθεση κατά συναυτουργία με σκοπό οικονομικού οφέλους που υπερβαίνει το ποσό των 73.000 ευρώ, η οποία είχε ως επακόλουθο σοβαρή και ευρεία ρύπανση και υποβάθμιση καθώς και σοβαρή και ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη και καταστροφή, πρόκληση ναυαγίου με πρόθεση από την οποία προέκυψε κίνδυνος για άνθρωπο κατά συναυτουργία και απόρριψη ρυπογόνων ουσιών από πλοίο κατά συναυτουργία από την οποία προκλήθηκε υποβάθμιση της ποιότητας του θαλασσίου ύδατος, εξαιτίας της σοβαρότητας της οποίας (υποβάθμιση) δημιουργήθηκε κίνδυνος ευρείας οικολογικής διατάραξης και καταστροφής.

Αντίθετα πρότεινε την απαλλαγή του δεύτερου ναύτη, ο οποίος ήταν τελείως άπειρος με το ναυτικό επάγγελμα, δεν γνώριζε κολύμπι και κινδύνεψε να πνιγεί κατά την εγκατάλειψη του “Αγία Ζώνη ΙΙ” όταν το μικρό δεξαμενόπλοιο πήρε κλίση.

Εισαγγελέας: Οικονομικό έγκλημα

Ξεκινώντας την αγόρευση της σημείωσε πως «από πλευρά υπεράσπισης επιχειρήθηκε να αναδειχθεί το συμβάν ως κυρίως περιβαλλοντικό έγκλημα». Όμως η ίδια είχε άλλη άποψη τονίζοντας πως «στην ουσία ήταν οικονομικό έγκλημα που αναδείχθηκε».

Μεταξύ άλλων ανέφερε πως υποβλήθηκαν δεκάδες αιτήματα για καταβολή αποζημιώσεων δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Μάλιστα ανάμεσα σε αυτούς περιλαμβάνεται και η εταιρεία του κατηγορούμενου Μ. Σπανόπουλου για ποσό ύψους 26 εκατ. ευρώ, που αφορά τις εργασίες απορρύπανσης, απάντλησης και ανέλκυσης του σκάφους.

Όπως είπε, υποβλήθηκαν 84 αιτήματα αποζημίωσης συνολικού ύψους 77 εκατ. ευρώ.

Ήδη το Διεθνές Ταμείο για Αποζημιώσεις από Ρύπανση Πετρελαίου (IOPC) έχει πληρώσει 10,3 εκατ. ευρώ.

Από έκρηξη η βύθιση του «Αγία Ζώνη ΙΙ»

Κατά τη διάρκεια της πολύμηνης ακροαματικής διαδικασίας, είχαν τεθεί υπόψη δύο πορίσματα, αυτό του Ανωτάτου Συμβουλίου Ναυτικών Ατυχημάτων (ΑΣΝΑ) και του Πολυτεχνείου, που κατέληγαν σε διαφορετικά συμπεράσματα.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΑΣΝΑ, το ναυάγιο προκλήθηκε από «εκ προθέσεως πράξεις και παραλείψεις και εξ αμελείας αντίστοιχα», επισημαίνοντας ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι «συγκεκριμένες ενέργειες συντελέστηκαν βάσει σχεδίου προκειμένου να αποκομιστεί οικονομικό όφελος». Αυτές οι ενέργειες ήταν το άνοιγμα των επιστομίων για το έρμα, η καθυστέρηση ενημέρωσης των αρχών, η ανάθεση της απορρύπανσης από την πλοιοκτήτρια σε εταιρεία, η οποία με τη σειρά την ανέθεσε σε άλλη εξειδικευμένη εταιρεία.

Το πόρισμα, που συνέταξε το Τμήμα Ναυπηγικής και Τεχνολογίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εισροή υδάτων δεν οφειλόταν σε φθορά του πλοίου ή σε λειτουργία των αντλιών νερού, αλλά από «εκρηκτική φόρτιση» των ελασμάτων του πλοίου, η οποία δημιούργησε μια ρωγμή από την οποία εισήλθαν νερά σε δεξαμενές στη δεξιά πλευρά του πλοίου, με αποτέλεσμα το πλοίο να πάρει νερά στο μηχανοστάσιο από το οπίσθιο φινιστρίνι, να πάρει κλίση και να βυθιστεί.

Η Εισαγγελέας της Έδρας πείστηκε από το δεύτερο πόρισμα και πρότεινε την αλλαγή του τρόπου τέλεσης του αδικήματος της πρόκλησης ναυαγίου, κρίνοντας πως δεν σημειώθηκε από το άνοιγμα των επιστομίων (ΣΣ όπως αναφέρει το πόρισμα του ΑΣΝΑ) αλλά από έκρηξη (ΣΣ όπως διαπιστώνει το πόρισμα του Πολυτεχνείου).

Στις καταθέσεις τους μάρτυρες του Πολυτεχνείου σημείωσαν πως στα ελάσματα που εξέτασαν, εντόπισαν «λευκές ζώνες, όταν υπάρχει παραμόρφωση που παραπέμπει σε έκρηξη».

Εξάλλου, αστυνομικός των Εγκληματολογικών Εργαστηρίων της ΕΛ.ΑΣ. κατέθεσε ότι «πιθανό να τοποθετήθηκε σε απόσταση από το πλοίο. Δέχεται ότι είναι σφόδρα πιθανόν να έγινε το ρήγμα από θαλάσσια νάρκη εκρηκτικό μηχανισμό».

Στο συμπέρασμα ότι οι ρηγματώσεις στο κουφάρι του πλοίου οφείλονται “σε εξωγενή παράγοντα που δεν σχετίζεται με λειτουργία του πλοίου αναφέρει στο πόρισμα του το ΕΛΥΔΝΑ (ΣΣ Ελληνική Υπηρεσία Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων και Συμβάντων), ενώ και το Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο Εμπορικού Ναυτικού διαπίστωσε ότι οφείλεται σε “εκρηκτική φόρτιση ενός κήτους του”.

Δεν ενημέρωσαν το Λιμενικό!

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε η εισαγγελέας στο ότι ο πλοιοκτήτης και οι κατηγορούμενοι πλοίαρχος και ναυτικοί δεν ενημέρωσαν τις λιμενικές αρχές, όταν το πλοίο παρουσίασε κλίση και άρχισε να βυθίζεται, ώστε να ξεκινήσει εγκαίρως η επιχείρηση απορρύπανσης.

Την ώρα που σημειώθηκε το ναυάγιο πάνω στο «Αγία Ζώνη ΙΙ», επέβαιναν μόνο ο Αλβανός έμπειρος μηχανοδηγός και ο συγκατηγορούμενος του άπειρος ναύτης που δεν ήξερε καν κολύμπι, γιατί ο πλοίαρχος και ο τέταρτος ναυτικός που ήταν στη σύνθεση ασφαλείας, είχαν βγει στην ακτή.

Ο κατηγορούμενος Αλβανός μηχανοδηγός δίνει διαφορετικές εκδοχές στις απολογίες του. Τη μία ότι ήταν στο χώρο της καμπίνας, μία δεύτερη ότι ψάρευε, μία άλλη ότι δεν άκουσε τίποτα, πως είχε βάλει πλυντήριο και έβλεπε μπάσκετ. “Τι απ’ όλα;” αναρωτήθηκε η εισαγγελέας η οποία σημείωσε πως «όταν πήρε κλίση μέσα σε 15 λεπτά υπήρχε χρόνος, μια ώρα, να θέσουν σε λειτουργία αντλίες έρματος. Είχε χρόνο να αποκαταστήσει την κλίση».

«Ουδέποτε ενημέρωσαν τις λιμενικές αρχές. Από τη 1.20 που πήρε κλίση μέχρι τις 2.32 που το ρυμουλκό έφτασε και στις 2.41 είχε βυθιστεί».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον πλοίαρχο και τον πλοιοκτήτη που είχαν ενημερωθεί για την κλίση που είχε πάρει το πλοίο:

«Όφειλε να έχει ενημερώσει άμεσα τις λιμενικές αρχές. Δεν το έπραξε.

Το Λιμενικό ενημερώθηκε 50 λεπτά μετά από άλλο πλοίο.

Υπήρξε δόλος του στην αποφυγή επικοινωνίας με τις αρχές.

Είχε ειδοποιηθεί και γνώριζε. Ήταν ο κύριος υπεύθυνος.

(…) Ο Κουντούρης δεν επικοινώνησε με τις λιμενικές αρχές αδιαφορώντας ότι βυθιζόταν έξω από το λιμάνι του Πειραιά. Ούτε ο πλοίαρχος έδωσε εντολές στο πλήρωμα ασφαλείας.

Άφησαν το πλοίο αβοήθητο» παρατήρησε η εισαγγελέας.

Καθυστερημένη επιχείρηση απορρύπανσης

Παρά την εκτεταμένη ρύπανση, το πρώτο πλωτό φράγμα τοποθετήθηκε στις 9.40 το πρωί.

Επίσης δόθηκε εντολή του Λιμεναρχείου για να τοποθετηθεί δεύτερη σειρά φράγματος και άλλα απορροφητικά υλικά.

«Είχε ζητηθεί πόντιση δεύτερης σειράς φραγμάτων από το πρωί για να αποτρέψουν η ρύπανση.

Στέλεχος της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του Υπουργείου Ναυτιλίας κατέθεσε ότι “δεν μπορώ να πω ότι έγινε σε εύλογο χρονικό διάστημα από τις 6.41 στη 1 το μεσημέρι».

Υπάρχει έγγραφο με πολλοστή φορά έκκληση για υλικά και χρονοδιάγραμμα εργασιών. Στις 12 Σεπτεμβρίου ο Σπανόπουλος ενημερώνει ότι ολοκληρώθηκαν 53 ώρες μετά τη βύθιση πλοίου.

«Η ρύπανση είχε πάει νοτιότερα από το Παλαιό Φάληρο, τον Άγιο Κοσμά και τις μαρίνες” περιγράφει η εισαγγελέας, ενώ σε άλλο σημείο της αγόρευσης πρόσθεσε πως με βάση έκθεση της οικολογικής οργάνωσης WWF με βάση δορυφορικές εικόνες, είχαν διαρρεύσει 500 τόνοι πετρελαιοειδών από τις 5.30 το πρωί της πρώτης ημέρας και είχαν φτάσει μέχρι τον Άγιο Κοσμά.

Επίσης, παρατηρεί ότι με βάση έγγραφο του Υπουργείου Ναυτιλίας η εταιρεία δεν είχε συμμορφωθεί για κατάλληλο πλοίο στη μεταφορά καταλοίπων πετρελαίου.

Τελικά η εταιρεία του κ. Σπανόπουλου ολοκλήρωσε τις εργασίες απαντλήσεων στις 29-9-2017.

Μετά από 19 ημέρες που είχε αναλάβει.

Ως προς την απορρύπανση η εισαγγελέας ανέφερε πως οι εργασίες διήρκεσαν 84 ημέρες μέχρι τις 4-12-2017.

Εισαγγελέας: Κουντούρης, Σπανόπουλος φέρουν ακέραια την ευθύνη

Η Εισαγγελέας τόνισε πως «ο Κουντούρης επέλεξε τον Σπανόπουλο παρ’ ότι ο Πολυχρονόπουλος τον είχε πλησιάσει πρώτος και είχε φτάσει το απορρυπαντικό σκάφος του “ΑΚΤΕΑ” πρώτο

Υπήρχαν καθυστερήσεις και κωλυσιεργίες για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος.

Φέρουν ακέραια ευθύνη».

Ως προς τον Σπανόπουλο, η εισαγγελέας ανέφερε:

«Στερούνταν τεχνογνωσίας στο έργο της απορρύπανσης. Η εταιρεία του έκανε ναυαγιαιρέσεις, ρυμουλκήσεις, ανελκύσεις, όχι απορρύπανση.

Δεν συνεργάστηκαν με τις αρχές Σπανοπουλος, Κουντούρης».

Επεσήμανε δε ότι οι δύο πραγματογνώμονες του ΑΣΝΑ (Κακαράτζας, Δημητρακόπουλος) αποκλείστηκαν (ΣΣ από το σημείο όπου ήταν σκάφος) από τον Σπανόπουλο, αν και είχαν έγγραφα διορισμού τους. Τους επιτράπηκε η είσοδος με παρέμβαση του Λιμεναρχείου.

«Είχαν τα μέσα οι Κουντούρης και Σπανόπουλος», πρόσθεσε, υποστηρίζοντας πως η έκρηξη που προκάλεσε τη βύθιση του «Αγία Ζώνη ΙΙ», έγινε με «τοποθέτηση εκρηκτικού μηχανισμού σε απόσταση για να δημιουργήσει εισροή υδάτων και κατάκλιση νερού».

Στα αξιοσημείωτα που ανέφερε η εισαγγελική λειτουργός είναι τα εξής:

Το «Αγία Ζώνη ΙΙ» δεν ήταν ασφαλισμένο, ούτε το πλοίο ούτε το φορτίο.

Στις 27 και 30 Σεπτεμβρίου 2017 έληγε το πιστοποιητικό αξιοπλοΐας του, δηλαδή μόλις 17 μέρες μετά τη βύθιση του. Θα γίνονταν δεξαμενισμού εντός Σεπτεμβρίου χωρίς ημερομηνία.

Απορρίπτει μαρτυρική κατάθεση ότι δόθηκε εντολή έκρηξης για να ενισχυθεί ο ισχυρισμός ότι ανταγωνιστές του πλοιοκτήτη τοποθέτησαν τον εκρηκτικό μηχανισμό, λίγες ημέρες πριν την ανέλκυση του σκάφους. Η εκδοχή αυτή καταρρίπτεται από το Λιμενικό Σώμα καθώς το ναυάγιο φυλασσόταν σε 24ωρη βάση.

Η δίκη συνεχίζεται την Τρίτη, με τις αγορεύσεις των συνηγόρων υπεράσπισης των κατηγορουμένων.