Η Ειρήνη Δεν είναι η Απουσία Σύγκρουσης – Είναι ο Τρόπος που την Αντιμετωπίζεις
Καλή εβδομάδα σε όλους τους αναγνώστες της στήλης! Ζούμε σε έναν κόσμο που αποθεώνει την «καλή διάθεση» – συχνά εις βάρος της ειλικρίνειας. Και ποιος δεν επιθυμεί μια ζωή γεμάτη ηρεμία, αρμονία, και αίσθηση σταθερότητας; Για το λόγο αυτό, έχουμε εκπαιδευτεί να αποφεύγουμε τις εντάσεις, να μην μπαίνουμε σε συγκρούσεις και να διατηρούμε την «ειρήνη» με κάθε κόστος. Κι όμως, αργά ή γρήγορα, όλοι ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια σύγκρουση που δεν μπορούμε ή δεν πρέπει να προσπεράσουμε. Και τότε, το ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξει σύγκρουση, αλλά πώς θα επιλέξουμε να την διαχειριστούμε.
Η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Εμφανίζεται σε κάθε ανθρώπινη σχέση – στην εργασία, στο σπίτι, στη φιλία, ακόμα και στις πιο αγαπημένες μας συνδέσεις. Το θέμα δεν είναι αν θα υπάρξει διαφωνία, αλλά πώς θα την αντιμετωπίσουμε. Και εκεί βρίσκεται και το πρώτο μεγάλο λάθος που συχνά κάνουμε: νομίζουμε πως η επιτυχία μιας σύγκρουσης εξαρτάται από την αντίδραση του άλλου. Αν μας καταλάβει, αν δείξει ενσυναίσθηση, αν συμφωνήσει μαζί μας. Όμως αυτή είναι μια παγίδα. Θεωρούμε ότι για να υπάρξει «υγιής» σύγκρουση, πρέπει και το αποτέλεσμα να είναι «ήρεμο». Όμως αυτό δεν ισχύει πάντα.
Ο πιο κρίσιμος δείκτης υγιούς επίλυσης μιας σύγκρουσης δεν είναι το πώς αντιδρά ο άλλος, αλλά το αν εμείς μπορέσαμε να εκφράσουμε τη σκέψη και τα συναισθήματά μας με καθαρότητα, χωρίς να προδώσουμε τον εαυτό μας. Είπα αυτά που ήθελα; Μίλησα με σεβασμό και χωρίς εκρήξεις; Κατάφερα να σταθώ αυθεντικά, ακόμη κι αν ο άλλος θύμωσε ή δεν συμφώνησε; Αν ναι, τότε διαχειρίστηκα τη σύγκρουση με υγεία. Δεν μπορούμε – και δεν χρειάζεται – να ελέγξουμε πώς θα αντιδράσει ο άλλος. Μπορούμε όμως να ελέγξουμε τη δική μας στάση.
Πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν τη σύγκρουση από φόβο μήπως «χαλάσει η σχέση», μήπως φανούν «αρνητικοί» ή «δύσκολοι». Όμως, αυτή η αποφυγή πολλές φορές οδηγεί στην εσωτερική πίεση, στην καταπίεση συναισθημάτων, και τελικά σε απόσταση ή ρήξη πολύ πιο σοβαρή. Η ειρήνη που στηρίζεται στη σιωπή, είναι ψεύτικη και εύθραυστη.
Η υγιής διαχείριση μιας σύγκρουσης δεν απαιτεί τίποτα εξαιρετικό. Ζητά μόνο δύο βασικές ικανότητες: να μπορείς να εκφράσεις τη σκέψη σου με καθαρότητα και να μπορείς να ακούσεις τον άλλον με σεβασμό. Να μπορώ να εκφράσω τι με ενοχλεί χωρίς να επιτεθώ. Να μπορώ να ακούσω τον άλλο χωρίς να ετοιμάζω την απάντησή μου πριν τελειώσει. Να μην αφήνω τα συναισθήματά μου να με κατακλύζουν, αλλά να τα αναγνωρίζω και να τα τιμώ. Πρόκειται για θεμελιώδεις δεξιότητες επικοινωνίας – και όμως, είναι αυτές που παραμελούμε περισσότερο.
Δεν είναι κακό να αισθάνεσαι άβολα μέσα σε μια σύγκρουση. Κι εγώ δεν την αποζητώ. Δεν είναι αδυναμία να την αποφεύγεις. Όμως, όταν αποφασίσεις να μιλήσεις, όταν πάρεις θέση, τότε χρειάζεται να μπορείς να σταθείς στα λόγια σου. Να εκφράσεις με αυθεντικότητα τι σε πληγώνει, τι σε απογοητεύει, τι σου λείπει. Και να το κάνεις χωρίς επίθεση, χωρίς υπερβολή, χωρίς να θυσιάζεις την αξιοπρέπειά σου. Να σταθείς, με απλότητα, στην αλήθεια σου.
Το κλειδί είναι να μην βλέπουμε τη σύγκρουση ως απειλή, αλλά ως ευκαιρία. Ευκαιρία για βαθύτερη κατανόηση, για εξέλιξη, για ξεκαθάρισμα. Κάποιες φορές, η σύγκρουση φανερώνει τα όρια μας. Άλλες φορές, μας βοηθά να ανακαλύψουμε πράγματα για τον εαυτό μας και τους άλλους που δεν είχαμε δει. Και ναι, κάποιες συγκρούσεις ίσως οδηγήσουν σε απομάκρυνση – αλλά και αυτό είναι μέρος της ζωής. Δεν είναι όλες οι σχέσεις φτιαγμένες για να διαρκούν.
Αν μάθεις να διαχειρίζεσαι τις συγκρούσεις με ειλικρίνεια και ψυχραιμία, τότε μπορείς να ξανααποκτήσεις την εσωτερική γαλήνη που απώλεσες όσο καιρό απέφευγες μια σύγκρουση. Κι αυτό, γιατί αυτή η αποφυγή μπορεί να κοστίζει πολύ περισσότερο από το να αντιμετωπίσεις μια διαφωνία που τράβηξε για καιρό.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF & The Solution Focused Universe)