Οι επιστήμονες προειδοποιούν ενάντια στις προσπάθειες αλλαγής του ορισμού των «Παντοτινών Χημικών»

Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ

Μια ομάδα 20 διεθνώς φημισμένων επιστημόνων έχει εκδώσει μια ισχυρή προειδοποίηση κατά της κίνησης να περιοριστεί ο ορισμός των «Forever Chemicals» – «Παντοτινά Χημικά» – σε αυτό που περιγράφουν ως μια προσπάθεια με πολιτικά ή οικονομικά κίνητρα για την αποδυνάμωση της ρύθμισης των δυνητικά επιβλαβών χημικών ουσιών.

Οι υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAs) είναι μια μεγάλη ομάδα συνθετικών χημικών ουσιών οι οποίες χρησιμοποιούνται σε μια σειρά από καταναλωτικά και βιομηχανικά προϊόντα – από αδιάβροχα ρούχα και μη κολλητικά μαγειρικά σκεύη, ως τους αφρώδεις πυροσβέστες και ηλεκτρονικά – και που παραμένουν στο περιβάλλον και στον οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η μοριακή τους δομή τις καθιστά εξαιρετικά ανθεκτικές, κερδίζοντας έτσι το ψευδώνυμο των «Forever Chemicals».

Τα τελευταία χρόνια σημειώθηκε μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση των προβλημάτων που σχετίζονται με τα PFAs και μια πίεση για αυστηρότερη ρύθμιση, με αποτέλεσμα την απαγόρευση ορισμένων μορφών.

Σύμφωνα με την Guardian, μια ομάδα επιστημόνων αυξάνει τώρα τον συναγερμό για τις προσπάθειες ορισμένων ατόμων και ομάδων στη Διεθνή Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας (IUPAC), ενάντια σε μια κίνηση που στοχεύει να περιορίσει τον σημερινό διεθνή ορισμό των PFAs με τρόπους που θα μπορούσαν να αποκλείσουν ορισμένες χημικές υποομάδες.

Πέρυσι, η IUPAC ξεκίνησε ένα έργο που στοχεύει στην παροχή «ενός αυστηρού ορισμού… και μιας εναρμονισμένης επικοινωνίας σχετικά με τα PFAs».

Ένα έγγραφο που συντάχθηκε από τον πρόεδρο του έργου δίνει αξιοπιστία στις στενότερες προτάσεις ταξινόμησης και λέει ότι είναι απαραίτητο να βρεθεί «ισορροπία μεταξύ επιστημονικής αυστηρότητας, οικονομικών εκτιμήσεων και κοινωνικών προοπτικών για αποτελεσματική ρύθμιση των PFAs».

Ωστόσο σε ένα έγγραφο που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο Environmental Science & Technology Letters, η ομάδα των 20 επιστημόνων υπερασπίζεται τον τρέχοντα ορισμό, ονομάζοντάς τον «επιστημονικά γειωμένο, σαφή και κατάλληλο για τον εντοπισμό αυτών των χημικών ουσιών». Η προσπάθεια αλλαγής του ορισμού έχει «πολιτικά και/ή οικονομικά, και όχι επιστημονικά, κίνητρα», αναφέρουν οι συγγραφείς.

«Αναμειγνύουν τον χημικό ορισμό των PFAs με τον ρυθμιστικό ορισμό των PFAs», δήλωσε ο καθηγητής Ian Cousins από το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. «Ο ορισμός του ΟΟΣΑ [Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης] δεν προοριζόταν να είναι ένας ρυθμιστικός ορισμός … η σύγχυση που προκαλεί θα είναι επίσης επιζήμια και υποψιαζόμαστε ότι η πρόκληση σύγχυσης είναι ένας από τους στόχους τους».

Οι συγγραφείς προειδοποιούν: «Ένας ενδεχόμενος στενότερος ορισμός των PFAs θα μπορούσε να προσφέρει αδικαιολόγητη νομιμότητα … και να επηρεάσει τους ρυθμιστικούς φορείς και άλλους να υιοθετήσουν λιγότερες προστατευτικές πολιτικές».

Εάν ο ορισμός των PFAs περιοριστεί, θα μπορούσε να μειώσει δραστικά το πεδίο εφαρμογής των κανονιστικών καθεστώτων που επεξεργάζονται σήμερα στην ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο, και να μειώσει τον αριθμό των ουσιών που υπόκεινται σε έλεγχο, υπονομεύοντας τις προσπάθειες παρακολούθησης και ενδεχομένως προκαλώντας αποδυνάμωση της δημόσιας υγείας και της περιβαλλοντικής προστασίας, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Ο καθηγητής Pierangelo Metrangolo, συμπρόεδρος του έργου IUPAC, δήλωσε ότι «η επιστημονική λογική ήταν η ζωντανή συζήτηση στη βιβλιογραφία – αντανακλώντας τις διαφορετικές απόψεις – και το γεγονός ότι διάφοροι ρυθμιστικοί οργανισμοί χρησιμοποιούν διαφορετικούς ορισμούς. Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι το έργο IUPAC ήταν έγκαιρο.

«Επί του παρόντος, η TG [Task Group] δεν έχει οριστικοποιήσει κανένα συμπέρασμα, και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θα αποκλειστούν ορισμένες υποομάδες χημικών ουσιών. Το πιο σημαντικό, είναι ότι το IUPAC δεν έχει “εγκρίνει” τίποτα, όμως».

Ο καθηγητής Alex Ford από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμαουθ, δήλωσε: «Οι χημικές βιομηχανίες και οι εκπρόσωποί τους έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν τακτικές όπως την άρνηση, την εκτροπή και την καθυστέρηση, και σπέρνουν αμφιβολίες για να αποφευχθεί και να επιβραδύνει η ρύθμιση των χημικών ουσιών».

Το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να βρίσκεται στη διαδικασία απόφασης του τρόπου με τον οποίο θα αντιμετωπίσει τις ενώσεις PFAs. Το Τμήμα Περιβάλλοντος Τροφίμων και Αγροτικών Υποθέσεων δήλωσε ότι ακολούθησε γενικά τον ορισμό του ΟΟΣΑ, αλλά δεν αποπνέει την ανάγκη για στενότερους ορισμούς σε ορισμένα πλαίσια.

Στην εργασία τους, οι επιστήμονες καταλήγουν καλώντας τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τον ορισμό του ΟΟΣΑ ως βάση για εναρμονισμένη ρύθμιση.

«Οι δικαιολογημένες εξαιρέσεις μπορούν να γίνουν… χωρίς να αλλάζουν τον γενικό ορισμό του τι συνιστά τα PFAs», γράφουν.