Tο παραδοσιακό έθιμο στους Παπαδάτες Πρέβεζας που συμβολίζει την ενότητα

Δένουν σφιχτά τα χέρια, πρώτοι οι ηλικιωμένοι με παραδοσιακές στολές, οι νεότεροι στη συνέχεια, ενώ ακολουθούν οι γυναίκες και τα παιδιά. Χωρίς μουσικά όργανα χόρεψαν και φέτος τον τοπικό πολυφωνικό παραδοσιακό χορό «καγκελάρι», οι κάτοικοι στο χωριό Παπαδάτες Θεσπρωτικού Πρέβεζας, το απόγευμα της Ζωοδόχου Πηγής, λίγο πριν βασιλέψει ο ήλιος.

Ο χορός παίρνει τον ρυθμό από το τραγούδι. Τα λόγια των χορευτών εξυμνούν τα θεία, την Παναγία, τον Άγιο Γεώργιο, αναφέρονται στην εκκλησία, στην αγάπη, στην ξενιτιά, στην τοπική παράδοση, αλλά και στον πόλεμο εναντίον των Τούρκων στη σκλαβωμένη Ελλάδα και την προσδοκία για την απελευθέρωση του γένους.

Πλήθος κόσμου, ντόπιοι και επισκέπτες παρακολούθησαν το έθιμο που χάνεται στα βάθη του χρόνου. Η λαϊκή παράδοση τοποθετεί τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, όταν οι Έλληνες επικοινωνούσαν μέσα από τα τραγούδια «ανταλλάσσοντας» μηνύματα μέσα από τους στίχους των τραγουδιών.

Αμέσως μετά τον Εσπερινό, συγκεντρώθηκαν όλοι στο προαύλιο του Ιερού Ναού για την πατροπαράδοτη χορευτική συνάντηση που έχει τη δική της ιεροτελεστία.

Οι χορευτές σφιχτόδεσαν τα χέρια σε σχηματισμό, στον οποίον οφείλεται και η ονομασία «Καγκελάρι». Καθώς η ώρα περνούσε, ο κύκλος μεγάλωνε, άνοιξε, προκειμένου να χωρέσουν όλοι, ενώ «αγκάλιασε» ολόκληρη την πλατεία του χωριού. Οι στίχοι των τραγουδιών μεταφέρονται ακέραιοι, από γενιά σε γενιά, τους τραγουδούν οι μισοί και τους επαναλαμβάνουν οι υπόλοιποι.

Όλα τα τραγούδια που ακούγονται, χορεύονται με τον ίδιο βηματισμό, ενώ ορισμένες φορές οι πρωτοχορευτές μπαίνουν στον κύκλο και κάνουν φιγούρες.

Την ώρα που ο ήλιος αρχίζει να σβήνει στον ορίζοντα, ο πρωτοχορευτής κάνει γύρισμα και δημιουργεί και δεύτερο κύκλο. Λέγεται ότι πρόκειται για φιγούρα, η οποία επινοήθηκε επί Τουρκοκρατίας, προκειμένου τα μηνύματα να δίνονται με μεγαλύτερη ευκολία και ασφάλεια, κάτω από τα βλέμματα των κατακτητών.

Όπως εξηγούν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι παλαιότεροι που μεταλαμπαδεύουν τον χορό στις νεότερες γενιές, αυτός ο χορός ήταν ένα πρόσχημα για να συναντηθούν οι σκλαβωμένοι κάτοικοι, χωρίς να τους υποψιαστούν οι Τούρκοι. Με τα λόγια του τραγουδιού, αντάλλασσαν μηνύματα, μάθαιναν ειδήσεις και σχεδίαζαν τον αγώνα τους για τη λευτεριά. Τα χέρια είναι σφιχτά δεμένα, γιατί έτσι έδινε ο ένας στο άλλον θάρρος, ενώ το πάτημα, στο τελευταίο βήμα του χορού, είναι έντονο, καθώς συμβόλιζε τη θέληση για τη λευτεριά.

Όταν οι Σουλιώτες πολεμούσαν, αυτός ο χορός έδινε την ευκαιρία στους σκλαβωμένους να «συνωμοτήσουν» και να χτυπήσουν τους Τούρκους από τα νώτα.

Το έθιμο αναβιώνει κάθε χρόνο και δεν διεκόπη ποτέ. Άντεξε και σε δύσκολες εποχές. Συμβολίζει την ενότητα, αλλά και το πώς «πρέπει να στηριζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις».

Μετά το τέλος του χορού το γλέντι συνεχίζεται στις ταβέρνες του χωριού.

Το χωριό Παπαδάτες είναι χωριό αμφιθεατρικά κτισμένο στους πρόποδες του όρους Τόμαρος. Βρίσκεται στον Δήμο Ζηρού της Πρέβεζας, στην περιοχή που ονομάζεται Μικρή Λάκκα Σουλίου.

ΑΠΕ-ΜΠΕ